اثر پایه و رقم بر روی فرآیند گل آغازی سیب (malus * domestica)

گلدهی در سیب فرآیند پیچیده ای از دوره نمو زایشی است که با گل آغازی در تابستان سال قبل شروع و به مرحله شکوفه در بهار ختم می شود. دوره نمو گل ها 9 تا 10 ماه به طول می انجامد. آغازنده های گل در اثر فعالیت گذرا در تابستان تشکیل می شوند و قسمت های نهایی در بهار سال بعد تکامل می یابند. این فرآیند پیوسته نبوده و با یک دوره خفتگی در زمستان که طی آن نمو زایشی کند می شود، تداوم می یابد. همانند سایر گیاهان، گل آغازی در سیب با دگرگونی هایی در ریخت شناسی مریستم همراه است. فولفورد (1965) ریخت شناسی جوانه سیب را از دیدگاه چگونگی فعالیت مریستم و روند اندام زایی در آن بررسی نموده و چنین گزارش نمود که هنگام گل آغازی کاهش چشم گیری در روند برگ زایی روی می دهد. پرت و همکاران (1959) نخستین نشانه گل آغازی در مریستم را در گذر از مرحله رویشی به زایشی، پهن شدن مریستم دانستند امروزه سیاست باغبانی در کشورهای پیشرفته حرکت بسوی احداث باغات متراکم در تمام درختان میوه می باشد. درخت سیب نیز با توجه به اصلاح پایه های پاکوتاه جزء اولین درختان میوه ای بوده که بصورت متراکم کشت گردیده و هم اکنون نیز در مقیاس وسیع باغات پاکوتاه در مناطق مختاف سیب کاری وجود دارد. این یک واقعیت است که درختان پیوند شده برروی پایه های پاکوتاه کننده پیش بارتر از درختان پیوند شده برروی پایه های قوی می باشند. پایه های پاکوتاه کننده مانند مالینگ9، مالینگ 27، مالینگ 26، پیش باردهی بیشتری را نسبت به مالینگ 111 باعث می شوند. شکی نیست که پایه ها می توانند زمان گل آغازی را نیز تحت تاثیر قرار دهند. با اینکه فرآیند گل آغازی در سیب بررسی شده است، با اینحال اثر پایه بر روی ویژگی های مورفومتریک مریستم پیوندک روشن نیست. از سوی دیگر روشن نشده است که ویژگی های فنولوژیکی پیوندک چه تاثیری بر روی رفتار نموی مریستم می تواند داشته باشد. لذا در این آزمایش تلاش می گردد، زمان گل آغازی از دیدگاه میزان رشد پایه و از سوی دیگر زودرس و یا دیررس بودن رقم پیوندی بررسی گردد. بدین منظور، اثر پایه ها و ارقام مختلف بر روی ریخت شناسی مریستم و شناخت نشانه های گل-آغازی بررسی گردید.ابتدا اولین نشانه گل انگیزی با استفاده از تکنیک میکروسکوپ سه بعدی مشخص شد. برای این منظور جوانه های نمو یافته سه رقم گلاب ، گلدن و گرانی اسمیت بر روی 5 پایه های مالینگ 27 ، مالینگ 26 ، مالینگ 9، مالینگ مرتون 106 و گمی آلماسی مورد بررسی قرار گرفت. جوانه-ها یک ماه پس از مرحله تمام گل تا مرحله رکود رشد، هر 15 روز یکبار نمونه برداری شدند. نمونه ها در فیکساتیو، اف ای ای تثبیت شده وبا استفاده از استرو میکروسکوپ فلس زدایی و رنگ آمیزی شدند. در نهایت تصاویری از مریستم انتهایی جوانه ها با استفاده از میکروسکوپ نوری زبرنور دهی و دوربین دیجیتالی گرفته شد. تصاویر حاصله با استفاده از نرم افزارفتوشاب فرآوری گردیدند. نتایج نشان داد که پایه گمی آلماسی نسبت به سایر پایه ها زودتر وارد مرحله زایشی می شود. بیشترین فراوانی مریستم گل آغازیده، در ترکیب پیوندی گلاب روی مالینگ 27 و گلدن بر روی مالینگ 9 دیده شد. بیشترین تمایز یابی گل آذین در ترکیب پیوندی گلاب بر روی گمی آلماسی و گرانی اسمیت بر روی مالینگ مالینگ مرتون 106 دیده شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که گل آغازی زود هنگام، منجر به نمو کافی جوانه گل می شود. بر خلاف نظر سایر محققان، روشن شد که پایه نه تنها نمو مریستم را کنترل می کند، بلکه می تواند زمان بروز گل آغازی را نیز تغییر دهد.